قدمت چهارباغ البرز به بیش از ۲۰۰ سال می‌رسد
چهارباغ مهد گل های پامچال واقع در استان البرز و نزدیک ترین شهر به کرج و تهران بزرگ.
باغشهر چهارباغ که قبل از انقلاب رقم خورده و قواره به صورت باغشهری با خیابان های ۱۸ متری تفکیک شده
که شامل گلستان ها و بوستان های چهارباغ میشود.
در تاریخ ۱۳۸۴/۵/۲۳ از تبدیل روستای چهاردانگه به شهر چهارباغ ایجاد گردید.
از نظر طبیعی و توپوگرافی در یک منطقه کم‌شیب و نسبتاً هموار قرار گرفته و از نظر توسعه فیزیکی محدودیت‌های
طبیعی دیگر شهرهای منطقه را ندارد.
این شهر با وسعتی معادل ۴۸۰۰ هکتار از شمال، به اتوبان تهران-قزوین، شمال-شرقی به خیابان صنعتکاران، جنوب ـ
شرقی به جاده قزلحصار و راه آهن و جنوب به دکل‌های فشار قوی انتهای چهارباغ، جنوب ـ غربی به خیابان خراسان
(روستای قوهه) و از سمت شمال غرب به خیابان تک ماکاران محدود میشود.
البته نکته قابل توجه این است که محدوده فعلی شهر بسیار کوچکتر از محدوده قانونی آن است این شرط از سمت
جنوب به جاده اصلی کرج – قزوین و با فاصله سه و نیم کیلومتر قرار گرفته و جاده قزلحصار نیز در سمت جنوب شرقی
آن واقع شده که موجب دسترسی سریع این شهر به مرکز شهرستان بزرگ کرح شده است.
در آذرماه سال ۱۱۳۹۹ «تصویب نامه در خصوص تقسیمات کشوری در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز، اعلام شد.
طبق این تصویب نامه، ضمن تعدادی تغییرات دیگر، با تغییر نام بخش چهارباغ استان البرز به مرکزی یک شهرستان
بنام چهارباغ از تلفیق دو بخش مرکزی و رامجین و شهر چهارباغ ایجاد گردید.
شهرستان چهارباغ شامل ۲ بخش، ۴ دهستان و ۱ شهر است.
موقعیت و رشد جمعیت شهر چهارباغ
از نظر توپوگرافی حداقل ارتفاع این شهر در نواحی جنوب شرقی ۱۲۴۲ متر و در نواحی شمال غربی ۱۶۲۰ متر است
شیب کلی و عمومی منطقه از سمت شمال به شمال غرب است که با یک شیب ملایم به نواحی جنوب و جنوب
شرقی ختم میشود.
این شهر در کنار دو روستای ملک آباد و مهدی آباد با توان مهاجر پذیری بسیار بالا قرار گرفته و همین عامل باعث
شده این شهر نیز تحت تاثیر قرار گرفته و روز به روز پرجمعیت شود.
بررسی جمعیت نشان می‌دهد که روستای چهاردانگه در سال ۱۳۵۵ تنها ۸۵۵ نفر جمعیت داشته و با رشد معادل
۳.۹ درصد به ۱۲۵۶ نفر در سال ۱۳۶۵ می‌رسد رشد آرام و طبیعی را نشان می‌دهد و تقریباً با رشد طبیعی جمعیت
کشور در آن سال‌ها برابری می‌کند.
بعد از این سال است که روند مهاجرت‌ها به منطقه و روستاهای همجوار ملک‌آباد و مهدی آباد شدت گرفته و جمعیت
چهاردانگه به یکباره چند برابر میشود.
به طوری که جمعیت آن در سال ۱۳۷۵ به ۳۴۲۴ تن می‌رسد و در عرض ۱۰ سال جمعیت آن تقریبا سه برابر میشود.
بررسی‌ها حاکی از آن است که این روند همچنان ادامه دارد بر همین اساس جمعیت روستا در سال ۱۳۸۱ و ۴۳۲۱
نفر و در سال ۱۳۸۵ ۵۶۱۸ تن می‌رسد.
با اضافه شدن جمعیت روستاهای ملک آباد و مهدی آباد جمعیت کل شهر به ۴۰۷۳۴ تن رسیده و مهاجرت‌ها به این
شهر و روستاهای اطراف همچنان ادامه دارد.
از سوی دیگر با تبدیل شدن به شهر و استقرار ادارات و موسسات دولتی و خدماتی که پیش بینی میشود روند
افزایش جمعیت این شهر همچنان ادامه داشته باشد و شاهد افزایش ساخت و سازها و توسعه فیزیکی
شهر باشیم.
تغییر کاربری غیرمجاز اراضی چهارباغ، کاربریهای غیرمجاز آزادسازی شدند:
تیرماه ۱۴۰۱، ۱۰۰ هکتار از اراضی تغییر کاربری یافته آغچه حصار رامجین ازادسازی شد.
شهریور ۱۴۰۰، ۲۳۰ هکتار از اراضی روستان رمنده چهارباغ ازادسازی شد.
طبق آخرین آمار و سرشماری جمعیت فعلی شهرستان چهارباغ به ۵۴۰۰۰ تن می رسد.
به طور کلی می‌توان مهاجرین این شهر را به سه گروه تقسیم کرد:
گروه اول که بیشترین تعداد مهاجران را تشکیل می‌دهند کسانی هستند که به منظور اشتغال در شرکت‌ها و
واحدهای صنعتی در اطراف این شهر این محل را برای سکونت انتخاب کردند.
گروه دوم سرریز جمعیت تهران و کرج هستند که از مبدا مهاجرت خود به امید زندگی در تهران و کرج می‌آیند ولی به
دلیل گرانی و هزینه‌های بالای زندگی شهر های همجوار مانند چهارباغ را برای سکونت انتخاب می‌کنند.
گروه سوم افرادی هستند که طی پدیده شهرگریزی و به دلیل سر و صدا شلوغی و آلودگی شهرهای بزرگ اطراف
این منطقه خوش آب و هوا را برای سکونت انتخاب نموده و برای خود خانه های ویلایی را در بخش شمالی شهر
چهارباغ ساختند و در آن ساکن شده‌اند.
بافت منظم شهرستان چهارباغ
از نظر بافت شهری و خیابانبندی این شهر علیرغم اینکه در سال‌های گذشته یک نقطه روستایی محسوب می‌شد
ولی دارای بافت تقریباً منظم و شطرنجی است.
طبق اظهار نظر مسئولین به دلیل اینکه از حدود ۱۵ سال پیش یعنی قبل از آغاز مهاجرت‌ها، این شهر طرح هادی
روستایی داشته باعث شده همانند سایر روستاها دارای بافت آشفته نباشد و خیابان‌های آن صورت صاف و موازی با
هم قرار گرفته که اکثر آنها از خیابان اصلی (بلوار شورا) با جهت شمالی – جنوبی منشعب شدند و بقیه کوچه‌ها و
پس کوچه‌ها از این خیابان جدا میشود که اغلب این خیابان‌ها نیز تقریباً صاف و بدون انحنا است.
در بین محلات قدیمی ساختار شهری نیاز به بهسازی دارد و در نواحی حاشیه شهر به ویژه امتداد بلوار امام خمینی
اغلب کوچه‌ها به باغ‌ها و ویلاها ختم میشود در حالت کوچه باغی دارد.
با فاصله گرفتن از مرکز شهر فاصله ی خانه ها هم از هم زیاد میشود و بر تعداد باغ‌های شخصی افزوده میشود.
فضاهای خالی زیادی (باغ‌ها، باغچه‌ها، زمین‌های کشاورزی و زمین‌های بایر)
در بین محلات شهری وجود دارد که باعث کاهش تراکم شهری شده اما با توسعه شهر قابل پیش‌بینی است این
فضاهای خالی روز به روز کوچکتر گردد چرا که هنوز تراکم ارتفاعی (آپارتمان سازی) در این شهر شروع نشده و
مجوزی هم صادر نمی‌شود ولی بدون توجه به این امر اکثر این زمین‌ها تبدیل نقاط مسکونی میشود.
رشد و اهمیت صنعتی
از دلایل مهم تبدیل شدن شهر چهارباغ به شهرستان علاوه بر قرارگیری در کنار دو نقطه پرجمعیت یعنی روستاهای
وجود حدود ۲۰۰ شرکت و واحد صنعتی و تولیدی در محدوده این شهر است.
سهم یک درصدی صنایع از این شرکت‌ها که تامین کننده بخش عمده‌ای از بودجه‌های عمرانی و هزینه‌های جاری
شهر است به این شهر جنبه خود اتکایی بخشیده و باعث شده شرکت‌های بیشتری در محدوده شهرستان چهارباغ
قرار بگیرند.
از عمده‌ترین شرکت‌های مستقر در این شهرستان می‌توان به شرکت‌های دوکا، فرمند، زر ماکارون، بهروز و… اشاره
کرد که اغلب آنها تولید کننده مواد غذایی هستند.
جمع بندی
شهرستان چهارباغ در استان البرز، منطقه ای سرسبز و قدیمی که افراد این منطقه را به دلیل دارا بودن درختان
تنومند و باغات پوشیده از گیاهان و دارای آب و هوای دلپذیر و کمیاب برای سکونت و سرمایه گذاری انتخاب می کنند.
اگر در تابستان ها به این منطقه سفر کرده باشید متوجه حال و هوای خوب این منطقه در گرمترین روزهای سال می
شوید.
اما امروزه چهارباغ به عنوان منطقه ای مناسب برای خرید ویلا شناخته می شود که با توجه به موقعیتش آینده ای
بسیار درخشان دارد.
در ادامه لیستی از بهترین مناطق چهارباغ کرج را مشاهده می کنید:
- شهرک الهیه
- شهرک طاووسیه
- شهرک افشاریه
- شهرک اقدسیه
- قوهه
- عرب آباد
- سنقرآباد
- رامجین
منابع:
۱- عزیزی،علیرضا. جغرافیای ساوجبلاغ، ۱۳۸۶.
۲- روزنامه همبستگی، 1 شهریور 1385 ویژه شهرستانهایاستان تهران،ص 8، مصاحبه با عامری شهردار چهارباغ. قسمت ه ۱۳۴۵ ص ۲۱۹.
۳- 1386،اطلاعات جمع آوری شده از روابط عمومی شهر چهارباغ و مسئول محترم آقای اکبری.
